说到泰国的阿瑜陀耶王朝,一定离不开生活在阿瑜陀耶城内外的那些外国人,看过《天生一对》的小伙伴一定有印象,外国人在阿瑜陀耶城可是十分活跃的。今天,我们就来带大家从历史的角度去看看这些外国人,他们都来自哪里?从事什么职业?


ประเพณีที่บรรดาฝรั่งและพวกแขกอาหรับหรือเปอร์เซียเข้ามารับราชการในเมืองไทย จะเริ่มแต่สมัยใดก็เห็นจะต้องสืบสาวราวเรื่องกันอยู่นาน เอาเป็นว่าตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นต้นมาก็เริ่มปรากฏมีฝรั่งรับราชการในกรุงศรีอยุธยาก็แล้วกัน
西方人和阿拉伯人、波  人何时开始来到泰国担任公职,这个问题需要长时间的研究,那就当作是从阿瑜陀耶王朝开始,就出现了在阿瑜陀耶成中担任公职的西方人吧。

บางคนว่าปืนไฟเข้ามาสู่กรุงศรีอยุธยาตั้งแต่สมัยพระไชยราชา บ้างก็ว่าปืนไฟมีมาตั้งแต่สมัยสุโขทัยแล้ว จะมาจากจีนหรือจากยุโรปไม่รู้แน่ แต่มีบันทึกในพงศาวดารพม่าว่า กองทัพบุเรงนองที่มาถล่มกรุงศรีอยุธยานั้น มีฝรั่งโปรตุเกสเป็นทหารปืนใหญ่อยู่ในหน่วยทหารรับจ้างมากับกองทัพด้วย เหตุนี้สมเด็จพระนเรศวรมหาราช เมื่อยกทัพไปปราบพม่าและที่ต่างๆ จึงต้องมีทหารรับจ้างไปกับกองทัพด้วย โดยเอาอย่างพม่าแบบเกลือจิ้มเกลือฉะนั้น
有些人认为火枪是在阿瑜陀耶王朝帕猜罗阇国王时进入阿瑜陀耶城的,有些人则认为火枪在素可泰王朝时期就已经有了,是由中国人还是欧洲人传入的,还不是非常肯定,但是在缅甸的史书中记载到:“在莽应龙攻打阿瑜陀耶城的军队中,有来自葡萄牙的西方雇佣兵,正是因为如此,当泰国的纳黎轩大帝出兵的时候,也会效仿缅甸 军队的这种形式。”

กองทัพไทยมีชาวฮอลันดาเป็นทหารปืนใหญ่ มีทหารซามูไรญี่ปุ่นเป็นทหารรักษาพระองค์ และยังมีทหารต่างชาติอีกเป็นจำนวนมาก ชาวต่างชาติยังเข้ามารับราชการพลเรือนด้วยเช่น ชาวอาหรับชื่อ เฉกอะหมัดรับราชการจนได้รับตำแหน่งเจ้าพระยาต้นตระกูลบุนนาค แล้วก็เปลี่ยนมานับถือพุทธศาสนา ล่วงมาจนถึงสมัยกรุงรัตนโกสินทร์บุคคลในตระกูลนี้ก็ได้เป็นสมเด็จเจ้าพระยาหลายคน และสร้างวัดวาไว้มาก
暹罗的军队中有荷兰长枪队,还有日本 武士来保卫国王,另外还有很大数量的外国军人,外国人也会来到暹罗担任公职,一个叫做Sheikh Ahmad的阿拉伯人已经担任到了Bunnak家族昭披耶等级的公职,也改为信奉佛教,到了曼谷王朝,这个家族还有好几个人挂着昭披耶的爵位,建造了很多座寺庙。



ที่เราเห็นกันชินตาในภาพเขียนสมัยอยุธยา เช่น ที่วัดไชยทิศ บางขุนนนท์ มีทหารฝรั่งอยู่ประจำป้อมปืนมุมกำแพงพระราชวัง พวกนี้ใส่หมวกปีกใหญ่ จะเห็นตามภาพเขียนที่ปรากฏดังที่หลายแห่งมีดังนี้
阿瑜陀耶时期图画中我们非常熟悉 的就是Wat Chaiyathit寺了,在城墙上有西方的军人守卫着皇宫,这些人戴着大檐帽,在如下的很多图画中都能看到。

ภาพเขียนบนตู้พระไตรปิฎกวัดอนงคาราม สมัยพระนารายณ์ฯ มีรูปทหารฮอลันดาประจำปืนใหญ่อยู่หัวเรือพระที่นั่ง และมีทหารดัชกำลังยิงปืนใหญ่ มีลูกล้ออยู่หน้าประตูเมือง บางคนกำลังเอาแปรงกระทุ้งล้างลำกล้อง
在纳莱王时期Wat Anongkharam寺的三藏 经柜上的图画中,在国王乘坐的船头有拿着长枪的荷兰士兵,还有正在射击长枪的荷兰士兵,有小孩子在城门前取笑,有些人正在用去刷子在刷枪管。

ภาพเขียนบนผนังอุโบสถวัดไชยทิศ สมัยอยุธยาตอนปลาย เห็นทหารฝรั่งยืนประจำอยู่บนป้อม มีรูปทหารฝรั่งกำลังกอดอยู่กับผู้หญิง บางป้อมก็เห็นรูปอนาจารเป็นแบบ erotic art กันทีเดียว
阿瑜陀耶末期的Wat Chaiyathit寺佛殿中的壁画也能看到在城门堡垒上站岗的外国士兵,还有外国士兵和女性拥抱的画面,有些堡垒上还能看到非常色情淫秽的画面。

รูปมารผจญในสมุดไตรภูมิ ฉบับสมัยธนบุรี ที่พิพิธภัณฑ์เบอร์ลิน ในกลุ่มมารเห็นรูปทหารฮอลันดากำลังลากปืนใหญ่ และยังได้เห็นทหารปืนใหญ่ฮอลันดาในภาพเขียนเก่าอีกหลายแห่ง จึงพอจะสรุปได้ว่าชาวฮอลันดาน่าจะผูกขาดในการเป็นทหารปืนใหญ่ประจำกรุงศรีอยุธยา และอาจจะล่วงเลยมาจนถึงสมัยกรุงธนบุรีด้วยเพราะมีบันทึกในพระราชพงศาวดารกรุงธนบุรี เมื่อคราวพระยาสรรค์เข้าปล้นเมืองนั้น พอเช้าทหารฝรั่งประจำปืนใหญ่ตามป้อมเห็นหน้าตารู้ว่าคนไทยด้วยกันมาปล้นเมือง ก็เลยกระโดดน้ำหนีกลับบ้านไปหาลูกเมียตน
在柏林博物馆典藏的吞武里王朝三界经的图画中,在敌军的图画中也能看到正在拖着长枪的荷兰士兵,另外也能在多处古老的图画中看到荷兰长枪,所以可以总结到,荷兰人 在阿瑜陀耶城垄断了长枪士兵这一职业,而且还可能延续到了吞武里王朝,因为在吞武里王朝史记中记载了,当披耶San来夺城时,守卫的荷兰士兵看到是泰国人自己来夺自己的城池,就纷纷跳水回家去找自己的老婆孩子了。



ภาพเขียนที่พระอุโบสถวัดทองธรรมชาติ ฝีมือช่างสมัยรัชกาลที่ 3 มีรูปทหารฝรั่งใส่หมวกปีกใหญ่ ลากปืนใหญ่ติดล้อ จะเข้าไปในบ้านข้าราชการผู้ใหญ่ท่านหนึ่ง คนหนึ่งมือถือแส้สำหรับกระทุ้งล้างลำกล้อง แต่เข้าใจว่าในสมัยรัชกาลที่ 3 น่าเลิกประเพณีจ้างทหารฝรั่งประจำปืนใหญ่เสียแล้ว ที่ยังมีปรากฏในภาพเขียนอยู่จึงน่าจะเป็นภาพที่นิยมเลียนแบบของเก่า เพราะว่าคนรุ่นใหม่ไม่ได้เห็นของจริงจึงได้เขียนผิดเพี้ยนไป เช่น หมวกที่ทหารดัชใส่ที่จริงจะเป็นหมวกหนังสีดำปีกใหญ่ และตามภาพเขียนเก่าสมัยอยุธยา ทหารดัชมักจะไว้ผมสีทองเป็นลอนยาว
在拉玛三世时期的Wat Thongthammachart寺佛殿中的壁画也有戴着大檐帽拉着带轮子的长枪的外国士兵,他们要到一位大人物家中,一个人哪些捆枪管的绳子,但是可能在拉玛三世时期就已经没有了雇佣长枪外国士兵的习惯了,之所以出现在壁画上可能是当时喜欢模仿过去创作,因为后来的人没有见到真的,所以就画错了。比如荷兰士兵实际戴的帽子是黑色皮质的大檐帽,根据阿瑜陀耶时期的图画,荷兰士兵一般都是留着金色的头发,梳成长长的波浪状。

ส่วนภาพนี้ผมดำแบบคนไทย เสื้อคลุมก็ไม่ได้ใส่ หรือว่าจะเป็นคนไทยลูกครึ่งดัชก็น่าพิศวงอยู่ เพราะในคัมภีร์พิไชยสงครามกล่าวไว้ตอนหนึ่งว่า “สูตรการผสมดินปืนนี้ครูวิลันดาเป็นผู้บอกส่วนผสมให้” ชวนให้เดาไปอีกทางหนึ่งว่า คนไทยลูกครึ่งดัชคงรักษาขนบประเพณีอาชีพทหารปืนใหญ่สืบตระกูลมาจากดัชแบบเดียวกับพวกอาสาจาม ฝ่ายกองทัพเรือล่วงมาภายหลังก็กลายเป็นคนไทยไปหมด
这个图画上的人像泰国人一样的黑头发 ,外套也没有穿,或者说是泰国人和荷兰人的混血儿也是很奇怪的,因为在制胜兵书中有一段说到:“制作土枪的配方是由荷兰老师指导的,”这让人会产生另一种猜测,泰国和荷兰的混血儿仍然保留了荷兰人从事长枪士兵职业的习俗,就好像占婆人一样,由先前的海军士兵后来全部变成了泰国人。



จะเหลือสัญลักษณ์ว่าเป็นจามก็ตรงที่ยังนับถือศาสนามุสลิมอยู่ และก็น่าแปลกที่ว่า พวกจามมุสลิมนี้ ก็ยังคงสืบตระกูลรับราชการในกองทัพเรือตลอดมาจนถึงสมัยรัชกาลที่ 5 และที่ 6 ดังเช่นข้าราชการประจำในกรมอู่ทหารเรือ และเกี่ยวกับกิจการเรือต่างๆ ส่วนใหญ่มักจะเป็นมุสลิมเชื่อสายจามทั้งนั้น
这些占婆人仅有的标志是信仰伊斯兰教。奇怪的是,这些穆斯林直到拉玛五世和拉玛六世时期仍然沿袭着从事海军士兵的习俗。他们进入海军部门任职,做和海事相关的工作,这些 人大部分都是有占婆血统的穆斯林。

พวกดัชลูกครึ่งกลายเป็นคนไทยไปเสียแล้ว จึงไม่รู้ว่ายังคงสืบเชื้อสายตระกูลอยู่ตรงไหนบ้าง รู้แต่ว่าตรงกุฎีจีน แถววัดกัลยาณมิตรเป็นแหล่งสำคัญแห่งหนึ่งที่คนไทยเชื้อสายฝรั่งอยู่กันมาก
泰国和荷兰的混血儿已经彻底成 为了泰国人,所以就不知道他们继承了哪些家族的血脉,只知道在甘拉耶纳密佛寺附近的Kudi Chin聚集了很多有着西方血统的泰国人。

อาชีพผูกขาดที่ชาวต่างชาติที่รับราชการในเมืองไทยมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา คือ ชาวเปอร์เชียน พวกนี้ปรากฏอยู่บนภาพเขียนสมัยกรุงศรีอยุธยาหลายแห่ง เช่น ที่ภาพเขียนลายกำมะลอหอไตรวัดสระเกศ(สมัยอยุธยาเรียกวัดสะแก) เป็นรูปทหารพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 ยืนคู่กับทหารเปอร์เชียนบนบานหน้าต่าง และยังปรากฏบนบ้านฝรั่งในภาพเขียนวัดคงคาราม โพธาราม
另一群在阿瑜陀耶时期就垄断公职的外国人是波斯人,这群人也在多处阿瑜陀耶时期的图画中出现过,例如Wat Saket寺的藏经阁箱子的图画有路易十四的军队,在窗户上有波斯士兵,在Wat Khongkharam寺的图画上还发现了西方人的住所。



สมัยอยุธยาตอนปลายพวกนี้ส่วนหนึ่งน่าจะเป็นทหารรักษาพระองค์แบบเดียวกับพวกซามูไรญี่ปุ่น และทหารฝรั่งเศสส่วนหนึ่งน่าจะเป็นทหารรักษาพระองค์ด้วย, เพราะเคยปรากฏรูปทหารฝรั่งเศสขี่ม้าคู่ไปกับทหารเปอร์เชียนอยู่บ่อยๆ
在阿瑜陀耶末期,这些人 中的一部分就和日本武士一样成为了国王的守卫,还有一部分法国军队也成为了国王的守卫,因为经常能看到法国士兵和波斯士兵一起骑马并行的图画。

นอกจากพวกทหารเปอร์เชียนจะเป็นทหารรักษาพระองค์แล้ว คงมีชาวเปอร์เชียนกลุ่มหนึ่งเข้ามารับราชการในราชสำนักเป็นยูนุค แบบเดียวกับพวกขันทีของจีน พวกนี้จะผ่านการตอนอย่างถูกวิธีจากเปอร์เชียนมาแล้ว มีหน้าที่ควบคุมพระราชฐานชั้นใน ดูแลทหารยูนุคและควบคุมเหล่านางนักสนมกำนัล ดังรูปที่ 3 นางสนมกำนัลนอนอีเหละเขละขละหน้าพระแท่น มีพวกยูนุคเปอร์เชียนนอนกอดก่ายไปกับนางสนมที่เปลือยอกเหล่านั้น ในกลุ่มนี้เห็นยูนุครวมอยู่ด้วยถึง ๒ คน อันเป็นภาพเขียนจากผนังพระอุโบสถวัดราชสิทธาราม ธนบุรี
波斯人除了担任国王护卫之外,还有一部分波斯人进入了皇宫担任和中国太监类似的工作,这些人已经按照波斯的方法被阉割,担任照理内宫的职责,管理太监,管理后 宫妃嫔,例如第三张图片中的一位妃子正在躺在王座上,有波斯的太监和这位坦胸露乳的妃子抱在一起,这张图片中能够看到两位波斯太监,图画来自吞武里Wat Ratchasittharam寺佛殿上的壁画。

รูปยูนุคนี้ยังปรากฏชัดเจนในภาพเขียนบนผนังพระอุโบสถวัดไชยทิศ ธนบุรี สมัยอยุธยาตอนปลาย เห็นว่ามีหน้าที่รักษาพระราชฐานชั้นใน และดูแลควบคุมนางสนมกำนัล การแต่งตัวก็คงเป็นแบบเปอร์เชียนชั้นสูง
波斯太监的图画在阿瑜陀耶末 期吞武里Wat Chaiyathit寺中展现地非常清楚,能看到他们负责管理内功,照顾管理妃子,穿着打扮也是波斯高等人士的样子。

ที่จริงนั้น เมืองไทยอยู่ใกล้จีนมากกว่าเปอร์เชียน เหตุไฉนจึงสั่งยูนุคมาจากภาคตะวันออกกลางอันไกลถึงปานนั้น แทนที่จะสั่งขันทีจากจีนเข้ามา อาจจะเป็นเพราะว่าไทยรังเกียจขันที ซึ่งมีตัวอย่างให้เห็นว่าพวกนี้เป็นต้นตอแห่งการคอรัปชั่นทั้งปวงทั้งหน้าตาก็ไม่น่ากลัว หากว่าสั่งยูนุคมาจากเปอร์เชียนแล้วได้ประโยชน์หลายทาง
实际上中国比波斯离泰国更近,但为什么泰国没有引进中国太监,而是不远万里引进中东的太监呢,可能是泰国人讨厌中国太监,认为这些人是腐败的源头,长相也不 讨人喜欢,如果引进波斯的太监,就会获得多方的好处。

ประการแรก พวกยูนุคคงตอนมาแต่เด็ก ถูกอบรมมาโดยตรง จึงไม่ยุ่งเรื่องอื่น นอกจากหน้าที่ในปัจจุบัน
第一点,这些波 斯太监从小就被阉割,受到直接的训练,所以除了自己的职责范围外不会插手其他事情。

ประการที่สอง พวกยูนุคเปอร์เชียนนี้แต่งกายสวยงาม เหมาะสำหรับประดับวัง และหน้าตาก็ดูดุดัน เหมาะสมจะควบคุมดูแลหล่านางสนมกำนัลให้เกรงกลัว และอยู่ในความเป็นระเบียบเรียบร้อย
第二点,波斯太监穿着美观,很适合装点皇宫,长相也很凶,很适合管理后宫的妃嫔,让她们产生畏惧,从而表现得体。


关于阿瑜陀耶外国人的趣事还远不止这些,有兴趣的同学可以多去了解一下哦!

声明:本文由沪江泰语编译整理,素材来自silpa-mag,未经允许不得转载。如有不妥,敬请指正。