说到卧佛寺，大家都知道它是始建于阿瑜陀耶王朝一座非常重要的寺庙，里面供奉着世界上最大的卧佛。但很多人不了解的是，这里除了是泰国非常著名的寺庙之外，还是汇聚了知识的殿堂，甚至被称为“泰国第一所大学”，这到底是怎么回事？一起来看看吧！

เราได้ยินกันมาบ่อยจนคุ้นว่า “วัดโพธิ์” หรือ “วัดพระเชตุพนวิมลมังคลา” ได้รับการยกย่องว่าเป็น มหาวิทยาลัยแห่งแรกของประเทศ เพราะมีจารึกวิชาความรู้ต่างๆ จำนวนมาก องค์การยูเนสโกก็รับรองขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลก แล้ววัดโพธิ์เป็นเสมือนมหาวิทยาลัยมาตั้งแต่เมื่อไหร่ เก็บรวบรวมวิชาอะไร
我们经常能够听到，卧佛寺或者称帕彻独彭寺，被尊称为泰国的第一所大学，因为那里有大量的知识石雕，联合国教科文组织也将卧佛寺认定为世界遗 产，那么卧佛寺是从什么时候被比作为大学的呢？里面又收藏了哪些知识呢？

สุจิตต์ วงษ์เทศ อธิบายเรื่องนี้ไว้ในหนังสือชื่อ “กรุงเทพฯ มาจากไหน” (สนพ.มติชน, พิมพ์ครั้งแรก: กุมภาพันธ์ 2548) ว่า บทบาทของวัดโพธิ์ในฐานะแหล่งรวบรวมภูมิปัญญาความรู้ของประเทศเริ่มขึ้นในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว
Sujit  Wongted在《曼谷来自哪里》（Matichon出版社，2005年2月第一版）一书中解释到，卧佛寺作为国家智慧汇集之地是源于曼谷王朝拉玛三世时期。

พระองค์ทรงสร้างบทบาทใหม่ให้แก่วัดโพธิ์ นอกเหนือไปจากการเป็นวัดคู่พระนคร ทรงทําให้วัดโพธิ์มีส่วนสัมพันธ์กับสังคมมากขึ้น เป็นสื่อกลางระหว่างรัฐและราษฎร ยิ่งกว่าเพียงปูชนียวัตถุ และมหาสังฆาวาสแห่งพระภิกษุสงฆ์ของสังคมเท่านั้น แต่ให้เป็นเสมือน “อาศรมทางปัญญา” ปลูกฝังความรู้ด้านต่างๆ ให้แก่สังคมของสยาม ที่กําลังเปิดประตูค้ากับต่างชาติ จนรายได้ทางการค้าเป็นเศรษฐกิจหลักแก่บ้านเมืองขณะนั้น
卧佛寺除了是首都的皇家寺庙室外，拉玛三世为它增添了新的职责，使其和社会的联系更加紧密，让它连接了平民和国家。不仅仅只供奉着圣物、作为僧人的生活场所，还让它成为了为暹罗社会孕育知识的宝地，当时的暹罗正在打开国门与国外展开国际贸易，贸易收入已经成了国家主要的经济来源。

สุจิตต์กล่าวว่า “เรารู้จักคนต่างชาติต่างภาษา นอกไปจากจีนและบรรดาประเทศเพื่อนบ้านอื่นซึ่งเข้ามาพึ่งพระบรมโพธิสมภาร ดังเห็นได้จากคําจารึกเป็นโคลงประกอบรูปหล่ออยู่ตามศาลาราย 16 หลังของวัดโพธิ์ ว่าด้วยชนชาติต่างๆ 32 ภาษาด้วยกัน ใจความสําคัญกล่าวถึงเชื้อชาติ เครื่องแต่งตัว ถิ่นที่อยู่ ลักษณะพิเศษบางอย่างเกี่ยวกับธรรมเนียมประเพณีของมนุษยชาติเหล่านั้น”
Sujit提到：“我们了解了除了来暹罗的华人和邻国之外的其他外国人，可以在卧佛寺的16尊铜像上雕刻的诗句，一共有32种不同语言提到多个国家，主要内容 是提到了外国人的种族、穿衣打扮、居住地和这些人在风俗习惯上的特别之处。”

รัชกาลที่ 3 ทรงสร้างและปฏิสังขรณ์วัดโพธิ์อย่างมากมาย ทั้งกุฎีสํานักสงฆ์ รวมศาลาและหอสวดมนต์ พร้อมทรงสร้างซ่อม แซมพระอุโบสถ พระวิหาร พระระเบียง พระมหาธาตุ พระเจดีย์รายและพระเจดีย์หย่อม ศาลารายรอบกําแพงวัด ฯลฯ ส่วนวิชาการสาขาต่างๆ ที่พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดให้ทรงบันทึกไว้ที่วัดโพธิ์นั้น จำแนกเป็นวิชาการ 6 แขนงด้วยกันคือ
拉玛三世为修缮 卧佛寺下了很大的心血，包括僧舍、凉亭和诵经阁，还修缮了佛殿、佛堂和走廊、舍利、主佛塔和小佛塔、寺庙城墙四周的亭子等等。拉玛三世下令雕刻在卧佛寺的各种知识一共可以分成6个学科，分别是

พุทธศาสตร์ โปรดเกล้าฯ ให้ช่างเขียนที่มีฝีมือจารึกเรื่องราวทางพุทธศาสนา ทั้งคําสอนและชาดกพุทธประวัติ ไว้ตามผนัง พระอุโบสถ และที่อื่นภายในวัด เช่น ผนังระหว่างหน้าต่างในพระอุโบสถ เขียนเรื่องในอรรถกถา อังคุตรนิกาย ผนังเหนือ หน้าต่างขึ้นไปเขียนเรื่องมโหสถ ผนังของพระวิหารทิศทั้งสี่ เขียนภาพอศุภ 10 ญาณ 10 ฎีกาพาหุง เรื่องพระพุทธบาท เรื่องธุดงค์ ผนังที่ศาลาทิศพระมณฑป เขียนภาพรามาวตาร ต้นเรื่องรามเกียรติ์ และภาพอื่น ฯลฯ
佛教学：拉玛三世下令让能工巧匠在墙壁、佛殿和其他地方雕刻了许多佛教知识，包括的佛祖诫言和佛本生故事，比如在佛殿窗户之间的墙壁 上写了义注和增支部经文，窗户上面的墙壁上写了佛本生经文，佛舍四面的强上都写了十善十恶、头陀的故事等，Phra Mondop的亭子上画了Ramavatar、拉玛坚和其他图画。

อักษรศาสตร์ โปรดเกล้าฯ ให้จารึกตํารับตําราวรรณคดี กาพย์ กลอน โคลง ฉันท์ พร้อมทั้งแสดงแบบฉันทลักษณ์ไว้ ตามเสาพระระเบียงรอบพระอุโบสถ หรือที่เสาเฉลียงด้าน นอกพระอุโบสถ ประดับศิลาลายสลักภาพเรื่องรามเกียรติ์ มีโคลงจารึกบอกเรื่องติดไว้ข้างล่าง แบบฉันท์มาตราพฤติและ โคลงกลบท 40 บทที่ระเบียงพระอุโบสถ
文学：拉玛三世下令雕刻了包括Kab、Klon、Khlong、Chan等很多体裁的诗和文学作品，还介绍了各种题材的韵律特点，雕刻在了佛殿走廊的柱子上，饰以拉玛坚的雕刻，下面记载了叙事诗歌，佛殿的走廊上还有40首诗歌。

แพทยศาสตร์ โปรดเกล้าฯ ให้ประชุมนายแพทย์แผนโบราณทั่วพระราชอาณาจักร ให้จารึกตํารายาที่ใช้ได้ผลดีมาแล้ว มีทั้งตําราแก้โรค ตําราหมอนวด จับเส้น มีภาพและรูปหล่อ ประกอบรูปฤาษีดัดตนแก้โรคต่างๆ มีถึง 82 รูป อธิบายถึงพันธุ์ไม้สมุนไพรสรรพคุณต่างๆ สําหรับใช้เป็นยา พร้อมทั้งให้ปลูกต้นสมุนไพรทั่วบริเวณอีกด้วย
医学：拉玛三世下令让全国的泰医集会，让他们雕刻一些行之有效的药方，包括治疗疾病的药方、按摩的方法、整骨的方法，有图画和铜像，还有82幅修士治疗 疾病的图画，介绍了各种可以入药的植物功效，让要求他们在附近种植草药。

สถาปัตยกรรมศาสตร์ โปรดเกล้าฯ สนับสนุนช่างฝีมือที่มีความสามารถตามแบบแผนต่างๆ เห็นได้ว่าเจดีย์วัตถุสถานและสิ่งก่อสร้างต่างๆ ในวัดโพธิ์มีมากแบบ และแสดงถึงคุณภาพของศิลปินสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ทั้งสิ้น
建筑学：拉 玛三世支持各种风格的高技艺建筑师，可以从寺庙中的佛塔和其他建筑看出来风格的多样性，这也展示了拉玛王朝时期能工巧匠们的才能。

วิจิตรศิลป์ วัดโพธิ์ได้ชื่อว่าเป็นที่ประชุมนายช่างทางด้านนี้ ไม่ว่าจะในด้านการแกะสลักลวดลายอย่างวิจิตรบรรจง ลายเขียน แบบต่างๆ การเขียนลายรดน้ำ ปิดทองลายฉลุ ปิดทองประดับ กระจก ลงรักปิดทองประดับกระจก ประติมากรรมตุ๊กตารูปคน รูปสัตว์ รูปหล่อดีบุก การจัดสวนไม้ประดับ
美术学：卧佛寺因汇集了这一方面的能人而出名，不管是奇幻炫目的雕刻还是各种写画，还有各种镀金黑漆、镂空、镀金、玻璃、镀漆镀金饰以玻璃、人形雕像、动物雕像、锡制雕像、观赏园林等等技艺。

ความรู้รอบตัว โปรดให้จารึกเรื่องเกี่ยวกับขนบธรรมเนียม ประเพณี เช่น ประเพณีสงกรานต์ ขบวนแห่กฐินพยุหยาตรา สถลมารค กฤษณาสอนน้อง ปริศนาพานรแปด กลอนพาลีสอนน้อง คําทายโพธิบาท สุภาษิตพระร่วง รูปหล่อคนต่างชาติ พร้อมจารึกโคลงดั้นบาทกุญชรบอกลักษณะเพศชาติ และทําเนียบสมณศักดิ์ ฯลฯ
常识：他还下令雕刻了很多风俗习惯的内容，比如宋干节、敬献僧衣仪式、皇家龙船游行、陆路出行、教女录、公务员训诫书和帕銮箴言诗等泰国经典的民间文学作品，还有一些名言警句以及外国人的塑像、一些介绍外 国人的诗句以及高级僧人的居住地。

บทบาทของวัดโพธิ์ในฐานะแหล่งความรู้อันจําเป็นของคนสมัยนั้น ได้ให้ความรู้ทั้งทางโลก ทางธรรม วัฒนธรรม ประเพณีศิลปวิทยาการต่างๆ ซึ่งส่วนใหญ่มักจะถูกสั่งสอนอบรมกันเฉพาะครอบครัวและตระกูลวงศ์ที่มีความถนัดเฉพาะ นับว่าเป็นการวางรากฐานและเผยแพร่ความรู้แก่ราษฎรทั่วไป
卧佛寺成为了当时的知识汇聚地，为人们提供了世界、德行、文化、风俗和各种艺术的知识，这些知识往往只有达官贵人才有机会学习到，这可以说是为普通民众传播知识发挥了巨大作用。

 

以后有机会去卧佛寺除了观赏卧佛，别忘了留意一下这些知识哦！

 

声明：本文由沪江泰语编译整理，素材来自silpa-mag，未经允许不得转载。如有不妥，敬请指正。