เล่ากันว่า ในสมัยโบราณของจีน มีชายหนุ่มสองพี่น้องระเหเร่ร่อนไปอยู่ต่างถิ่นต่างเมือง ได้ไปขอพักอาศัยอยู่ในบ้านของครอบ
ครัวหนึ่ง วันเวลาผ่านไปจากฤดูใบไม้ร่วงเข้าสู่ฤดูร้อน แล้วก็เข้าสู่ฤดู หนาวอันหนาวเหน็บ เสื้อผ้าที่พวกเขาสวมใส่ขาดกระรุ่งกระริ่งก็ไม่มีคนช่วยปะ พวกเขาอยากจะมีเสื้อตัวใหม่สวมก็ไม่มีใครช่วยตัดเย็บ หญิงเจ้าของบ้านผู้มีใจเมตตาปรานีได้เห็นสภาพของชายหนุ่มพี่น้องคู่นี้แล้ว ก็ช่วยพวกเขาด้วยความเต็มใจ มีอยู่วันหนึ่ง ผู้เป็นสามีของนางกลับจากธุระนอกบ้านท่เห็นภรรยาของตนให้ความช่วยเหลือแก่ชายหนุ่มสองพี่น้องอย่างกระตือรือร้น ก็ให้เกิดความระแวงสงสัยยิ่งนัก จึงแอบชะเง้อเมียงมองอยู่นอกประตู ผู้เป็นภรรยาเห็นเข้าก็พูดกับสามีว่า"ท่านใยต้องแอบชะเง้อเมียงมอง คอยระแวงสงสัยเช่นนี้เล่า เรื่อง ราวความเป็นจริง ยังไงเสียก็ต้องเป็นที่ประจักษ์แจ้งสักวัน น้ำใสย่อมมองเห็นหินนี่นา?"
คำว่า"น้ำใสย่อมมองเห็นหิน" ต่อมาภายหลังไดเแปรเป็น"น้ำลดหินผุด"
สำนวน"น้ำลดหินผุด" ภาษาจีนอ่านว่า" " เป็นการอุปมาว่า เรื่องราวต่างๆเมื่อผ่านการสำรวจพิจารณาและตรวจสอบแล้ว ในที่สุด ความจริงย่อมเป็นที่ประจักษ์แจ้ง. สำนวนนี้ต่างกับสำนวนไทย"น้ำลอตอผุด"ที่หมายความว่า ถึงคราวชะตาตก ความชั่วร้าย ความทุจริตคดโกง ความเลวทราม ความไม่ดีต่างๆที่ทำไว้ก็ปรากฏขึ้นให้เห็น เปรียบได้กับน้ำเวลาขึ้นเต็มฝั่ง มองไม่เห็นตอที่อยู่ใต้น้ำ พอน้ำลดแห้งก็เห็นตอสะพรั่ง คำโคลงภาษิตและสำนวนไทยของคุณสราญ บริหารธนวุฒิมีอยู่บทหนึ่งว่า
ตอใหญ่อยู่ใต้น้ำ ปิดบัง
ความชั่วก็ดุจดัง เช่นนั้น
หมดอำนาจภายหลัง ตอผุด ขึ้นนา
ความชั่วเคยปิดกั้น เผยสิ้นสงสัย.
ส่วนสำนวน"น้ำลดหินผุด"หรือ " "ของจีนนี้เทียบได้กับสำนวนไทยที่ว่า"เห็นดำเห็นแดง"ที่หมายความว่า ได้รู้ความจริง ได้รู้ดีรู้ชั่ว ได้รู้ผิดรู้ถูก ได้ประจักษ์เรื่องที่ยังมัวมลไม่ กระจ่างแจ้ง.

 
【注 音】shuǐ luò shí chū 　

　【释 义】水落下去，水底的石头就露出来。原形容冬天的景色，后比喻原来说不清楚的事终于真相大白 　
　【出 处】宋·欧阳修《醉翁亭记》：“野芳发而幽香，佳木秀而繁阴，风霜高洁，水落而石出者，山间之四时也。”宋·苏轼《后赤壁赋》：“山高月小，水落石出。” 　
　【用 法】紧缩式；作谓语、宾语、补语；含褒义 　
　【近反义词】 　　近义词： 真相大白、原形毕露 　　反义词： 匿影藏形 、不明真相 　
　【歇后语】大海退了潮 　
　【灯 谜】泵；退潮 　　【示 例】水山，不要急。事情早晚能弄个～。（冯德英《迎春花》第二十章） 　
　【故事】北宋时期，著名文学家苏轼生性豪放，学识渊博，很有文采。他不愿屈服权贵，被贬到黄州，两次游历黄州城外的赤壁，写出两篇《赤壁赋》。他借着酒兴，在《后赤壁赋》中描绘赤壁是：江流有声，断岸千尺，山高月小，水落石出。 　
　【典 故】苏轼，字子瞻，号东坡居士，是名文学家苏洵的长子。神宗当皇帝的时候，采用王安石的变法政策，苏轼因不赞成新法，和王安石辩论。那时王安石很为神宗所器重，苏轼敌不过他，被贬到湖北当团练副使，他在黄州的东坡地方，建筑了一间居住，所以又称苏东坡。自号东坡居士。 　　苏东坡喜欢山水，时时出去游玩。赤壁是三国时东吴和蜀汉联军大破曹操的地方；但赤壁在湖北有三处，一在汉水之侧，竟陵之东，即复州；一在齐安之步下，即黄州；一在江夏之西南一百里，今属汉阳县。江夏西南一百里之赤壁，正是曹公败处，东坡所游之赤壁在黄州汉川门外，不是曹公失败的地方，东坡自己也知道，他先后做了两篇赤壁赋，只是借题发挥而已，名同地异，因他的才思横溢，文笔流利，写得唯妙唯肖，使后人对于赤壁这地方，都怀有向往的心情，在后赤壁赋中，他有这样几句“...于是携酒与鱼，复游于赤壁之下，江流有声，断岸千尺，山高月小，水落石出，曾日月之几何，而江山不可复识矣。…” 　　“水落石出”苏轼的赋中，本来是指冬的一种风景，但后人把这水落石出四字，用做真相毕露被悉破的意思。也有人把一件事情的原委弄清楚以后，等到真相大白，也叫做水落石出。